Grensoverschrijdende fiscus

Als u in het buitenland gaat wonen betekent dit niet dat u in Nederland geen belasting meer hoeft te betalen. Vaak zal er juist in twee landen betaald moeten worden. In dit artikel belichten wij de algemene uitgangspunten die gehanteerd worden bij het heffen van belastingen. In een volgend artikel gaan wij dieper in op de verdragen ter voorkoming van dubbele belastingheffing.

Als u in Nederland woont, dan moet u in uw belastingaangifte uw gehele wereldinkomen aangeven. Tot uw wereldinkomen behoren ook uw inkomsten uit het buitenland (bijvoorbeeld arbeidsinkomen of vermogen in het buitenland). Dit leidt tot een verhoging van de grondslag waarover uw belasting wordt berekend. Andersom geldt hetzelfde. Gaat u permanent in het buitenland wonen, dan wordt u daar belastingplichtig. Houdt u inkomen uit Nederland dan maken twee landen aanspraak op belastingheffing.

Beginselen
Heffingsbeginselen zijn uitgangspunten waarop Staten hun belastingheffing baseren. Internationaal zijn de volgende drie beginselen algemeen aanvaard:

• Het woonplaatsbeginsel;
• Het bronstaatbeginsel (of situsbeginsel);
• Het nationaliteitsbeginsel.

Het woonplaatsbeginsel houdt in dat een staat belasting heft over het inkomen van haar inwoners ongeacht waar dat inkomen vandaan komt. Het totale wereldinkomen wordt in dat geval belast. We spreken dan van onbeperkte belastingplicht. De woonstaat houdt daarbij ook rekening met de persoonlijke omstandigheden van de belastingplichtige. Bij het bronstaatbeginsel wordt belasting geheven door de staat waar het inkomen vandaan komt; met andere woorden daar waar de bron zich bevindt. Dit geeft dus slechts beperkte belastingplicht in een bepaalde staat. Indien een staat het nationaliteitsbeginsel hanteert (zoals bijvoorbeeld de V.S.), heft hij belasting over het inkomen van iedereen met de nationaliteit van die staat. Waar die persoon woont of waar het inkomen wordt gegenereerd, doet niet ter zake.

Het woonplaatsbeginsel en het nationaliteitsbeginsel zijn persoonlijke heffingsbeginselen. De band van de persoon met de staat is doorslaggevend voor de heffingsbevoegdheid. Het bronstaatbeginsel daarentegen is een zakelijk heffingsbeginsel. Hierbij wordt aangesloten bij het object van heffing (zoals inkomen). De drie heffingsbeginselen kunnen elkaar in een internationaal kader overlappen of juist een vacuüm scheppen. In het eerste geval wordt in meerdere landen belasting geheven. In het tweede geval vindt er helemaal geen belastingheffing plaats.

Resideren
Als u niet emigreert, maar in twee landen gaat wonen dan moet vastgesteld worden in welk land u fiscaal ingezetene of resident bent. Er wordt dan gekeken naar waar het ‘duurzame middelpunt van uw leven’ zich bevindt. Vaak wordt daarbij gekeken naar het aantal dagen per jaar dat u in een land verblijft. Als fiscaal ingezetene wordt u beschouwd, wanneer u meer dan 183 dagen per jaar (die periode hoeft niet aaneengesloten te zijn) aantoonbaar in Spanje verblijft. Ook wanneer u minder dan 183 dagen in Spanje verblijft en u de fiscus kan aantonen dat het middelpunt van uw leven zich in Spanje afspeelt, wordt u beschouwd als fiscaal ingezetene. Dit kunt u aantonen wanneer bijvoorbeeld uw gezin ook in Spanje verblijft, uw kinderen in Spanje naar school gaan en u en uw gezin deelnemen aan het sociale leven in Spanje, bijvoorbeeld als lid van een golf- of tennisclub. Indien de Spaanse fiscus u als fiscaal ingezetene beschouwt, bent u (in principe) belastingplichtig in Spanje voor uw gehele inkomen en vermogen, waar ook ter wereld. Belangrijk is dat onroerend goed altijd wordt belast in het land waar het onroerend goed gelegen is. (Op de pagina "wetboek online" leest u jurisprudentie over de vaststelling van het duurzame middelpunt van iemands leven).

Inkomsten Nederlandse bron
Als u in een ander land gaat wonen, wordt u in de regel daar belastingplichtig voor uw wereldwijde inkomsten. Na emigratie wil de Nederlandse fiscus u echter blijven belasten, over inkomsten uit Nederlandse bron. In principe kunnen Nederland en het nieuwe woonland dus allebei belasting heffen over dezelfde inkomsten. Dan treedt dubbele heffing op. Volgende week gaan we dieper in op de manier waarop dubbele heffing voorkomen wordt.