Fiscale gevolgen emigratie

Nederlanders met een tweede woning in Frankrijk overwegen soms naar dat land te emigreren als dat fiscaal voordeliger is. Zij hebben bijvoorbeeld gehoord dat zij daar over hun pensioeninkomsten minder belasting betalen. Mensen gaan er vaak vanuit dat hun emigratie een feit is als zij zich in Nederland laten ‘uitschrijven’, ook als verder alles bij het oude blijft. Is het echt zo gemakkelijk, of zijn er valkuilen? En met welke belastingen kan iemand na emigratie te maken krijgen?

Voor de Nederlandse fiscale wetgeving wordt de woonplaats beoordeeld ‘naar de omstandigheden’. Het zijn voornamelijk de feitelijke omstandigheden van persoonlijke aard die bepalen of er een duurzame band met Nederland bestaat. Uitschrijven is dus niet het beslissende criterium of iemand al dan niet voor de Nederlandse fiscus is geëmigreerd. Het gaat om een heel scala aan factoren die in samenhang moeten worden bezien, waarbij gedacht moet worden aan waar iemand het vaakst verblijft, waar hij naar de dokter en de tandarts gaat, waar zijn financiële en commerciële belangen zijn, het lidmaatschap van verenigingen en clubs en dergelijke.

Duidelijkheid
Veel Nederlanders met een tweede woning in Frankrijk brengen daar veel meer tijd dan de gebruikelijke vakanties door en ‘schipperen’ in wezen tussen twee landen. Voor deze groep lijkt emigratie inderdaad een keuze die ze kunnen uitbrengen en wel door zich hier te laten ‘uitschrijven’ en zich bij de Franse fiscus te melden als inwoner. Overigens moet een emigratie vanuit twee landen worden bezien. Frankrijk kent hierbij min of meer dezelfde criteria voor emigratie. Vermoedt de Franse fiscus dat het hoofdverblijf in Frankrijk ligt, dan kan iemand worden ‘uitgenodigd’ om aangifte te doen over zijn totale inkomen en vermogen. Staat die persoon nog in Nederland ingeschreven, dan zullen beide landen hem/haar dus als inwoner willen aanslaan. Op basis van het verdrag tussen Nederland en Frankrijk ter voorkoming van dubbele belasting, kan iemand voor belastingdoeleinden gelukkig maar in één land wonen. Dit kan echter een slepende procedure worden waar niemand op zit te wachten. Het is dan ook het beste om zelf duidelijkheid te scheppen en het initiatief te nemen over de vraag waar de vaste woonplaats is.

Inkomsten
Na emigratie zal het wereldvermogen in Frankrijk worden belast, met uitzondering van enkele specifieke vermogensbestanddelen, zoals bijvoorbeeld in Nederland gelegen onroerend goed. Dit blijft belast in box 3 van de Nederlandse inkomstenbelasting. De meeste emigranten hoeven zich niet direct zorgen te maken over de ISF (Impôt de Solidarité sur la Fortune), de Franse vermogensbelasting. Deze kent namelijk een forse vrijstelling van ongeveer 750.000 euro (de bedrag wordt aan inflatie aangepast). Daarnaast mag iemand op de waarde van zijn (voorheen) tweede woning, die na emigratie het hoofdverblijf is geworden, een korting toepassen. Boven de vrijstelling gelden oplopende tarieven vanaf 0,55 procent. De Franse vermogensbelasting kan in dit kader niet worden vergeleken met de Nederlandse heffing in box 3 van de inkomstenbelasting. Deze Nederlandse belasting is geen heffing over het vermogen, maar een forfaitaire heffing over het rendement op het vermogen (dus over het inkomen uit het vermogen). Na emigratie worden in principe alle inkomsten, dus ook die uit het vermogen, belast met Franse inkomstenbelasting. Bepaalde inkomsten blijven overigens gewoon in Nederland belast. Zoals bijvoorbeeld een pensioen van de Nederlandse overheid en inkomsten uit een dienstbetrekking in Nederland. Zijn er daarnaast nog Franse inkomsten, dan worden deze daar wel zwaarder belast.

Vrijstelling
De Franse inkomstenbelastingtarieven zijn onlangs verlaagd. Zo is het tarief van de hoogste schijf thans veertig procent. Hierin zijn overigens geen premies voor volksverzekeringen begrepen. Van pensioenen is tien procent van belasting vrijge-steld en ook lijfrentes kunnen gedeeltelijk belast zijn, afhankelijk van de leeftijd op het moment waarop de uitkering ingaat. Daarnaast wordt er een korting op de belasting toegepast afhankelijk van het aantal personen uit een gezin dat van het inkomen moet worden onderhouden. Dit geschiedt aan de hand van de regeling van het ‘quotient familial’. Dit alles kan leiden tot een lagere belastingdruk over het inkomen dan in Nederland. Het is wel van belang om er rekening mee te houden dat Frankrijk geen hypotheekrenteaftrek kent en nog bepaalde sociale premies kan heffen over het inkomen. In tegenstelling tot Nederland worden bovendien in Frankrijk in, het algemeen, vermogenswinsten met inkomstenbelasting getroffen naar een vast tarief. Daarbij kan worden gedacht aan de winst bij de verkoop van onroerend goed en van de aandelen op de beurs of in een Nederlandse houdstervennootschap. Voor het hoofdverblijf geldt overigens een algehele vrijstelling voor deze ‘taxe sur la plus-value’.

Successierecht
Een belasting van een heel andere orde is het Franse successie- en schenkingsrecht. De meeste emigranten zijn ermee bekend dat Nederland een Nederlandse emigrant nog tien jaar ‘volgt’ voor het successie- en schenkingsrecht. Met andere woorden: indien iemand binnen tien jaar na emigratie een schenking doet of komt te overlijden, kan niet alleen Frankrijk, maar óók Nederland schenkings- of successierecht heffen. Maar weinig Frankrijkgangers zijn er echter mee bekend dat Frankrijk ook de voor hen bestemde, uit Nederland afkomstige schenkingen en erfenissen, kan belasten. Ontvangt iemand namelijk een schenking of erfenis uit Nederland, dan zal Frankrijk daarover heffen indien die persoon in de tien jaar daaraan voorafgaand, ten minste zes jaar in Frankrijk heeft gewoond. Ter voorkoming van dubbele belasting zal het Nederlandse recht worden verrekend met het Franse schenkings- of successierecht. Zolang het Franse recht lager is dan het Nederlandse, zal Frankrijk geen belasting invorderen. Er is dan geen extra last. Maar verwacht iemand, wanneer hij langer dan zes jaar naar Frankrijk is geëmigreerd, bijvoorbeeld een substantiële erfenis van zijn ouders, dan moet hij er rekening mee houden dat het Franse successierecht al gauw veel hoger is dan het Nederlandse successierecht. Al met al zijn de financiële gevolgen van een emigratie vaak veel complexer dan op het eerste gezicht valt te voorzien.

Met dank aan Wim Kam van France Estate Services.